Reis door India – onbeperkt leefbaar

Onbeperkt leefbaar wereldwijd.

India,  hoe de slechtste leerling van de klas  de beste leraar moet worden.

Feminisme is geen universeel begrip.

Emancipatie is niet overal hetzelfde. Internationale vrouwendag is er voor alle vrouwen ter wereld, op maat gesneden. Evolutie is niet overal even snel en aandachtspunten zijn verschillend naargelang de noden in bepaalde gebieden.
Reizen maakt de blik op de wereld ruimer. Reizen is een meerwaarde en een manier om stil te staan bij onze samenleving, in de zeer brede zin van het woord.

 

Samen met mijn man trok ik drie weken lang door het noorden van India.
Beiden hebben wij een voorliefde voor dit land en was het niet de eerste keer dat we ons lieten onderdompelen door de rijke cultuur die India te bieden heeft. 
India is een land van diversiteit en contrasten, van geuren en kleuren, van chaos en rust, van pracht en puinhoop, van overpopulatie en problematische luchtpollutie, van arm en rijk, van heilige koeien en tuk tuk’s, van kasten en verbondenheid, van gebrek aan verkeersregels maar amper ongevallen of verkeersagressie doch enkel de goede raad “good brakes, good horn and good luck”.

 Een vakantieganger raakt wellicht snel gedegouteerd maar een echte reiziger is ten volle gecharmeerd.

 

Als het gezicht van internationale vrouwendag wenste ik natuurlijk dieper door te dringen tot de positie van de vrouw in dit land.

India heeft niet de beste reputatie opgebouwd wanneer het gaat over vrouwenrechten. 
India staat bekend als een van de meest onveilige landen voor vrouwen om geboren te worden. Volgens de genderongelijkheidsindex van 2015 van het Human Development Report uitgaande van de Verenigde Naties werd India op de 130ste plaats gezet van de 155 landen. 

 Waar liggen de pijnpunten en welke initiatieven worden genomen om het beter te doen? Of kunnen Indiase vrouwen alleen maar dromen van gendergelijkheid, zowel op politiek als economisch vlak, en van veiligheid en verlossing van onderdrukking?

 Dit onderwerp hield mij de hele doortocht bezig. Het intrigeerde mij enorm om steeds opnieuw de vraag te stellen hoe vrouwen onbeperkt en vrij kunnen leven in een staat als India. Welke evolutie heeft het land doorgemaakt en hoe geëmancipeerd zijn vrouwen? Onbeperkt leefbaar, het thema dit jaar voor internationale vrouwendag, dient wereldwijd onder de loep te worden genomen. Ik kies ervoor om India op de weegschaal te leggen en ieders blik op de wereld zo te verruimen. 

 

Op politiek vlak is India de slechtste leerling van de klas want in de grootste democratie ter wereld worden slechts 12,2% parlementszetels bezet door vrouwen. Toch maakt het principe van gendergelijkheid deel uit van de Indiase grondwet. 

Narendra Modi is als huidige premier onder de bevolking zeer populair en hij bouwt aan een beleid om de positie van vrouwen te versterken. Volgens hem schreef India geschiedenis wanneer op juli 2022 de tweede vrouwelijke president werd verkozen, namelijk Draupadi Murmu. Deze dame zou behoren tot een inheemse stam, van de 1,4 miljard inwoners behoort zo’n 8% tot een stam, dewelke vaak economisch en cultureel gemarginaliseerd zijn. Haar overwinning wordt aanzien als een mijlpaal en een positief gegeven voor de positie van vrouwen binnen de politiek. De toekomst zal dit uiteraard moeten bevestigen.

Op economisch vlak ligt het werkloosheidspercentage bij vrouwen die zijn opgeleid veel hoger. Het is moeilijker voor vrouwen om goede banen in te nemen. Maar als we naar de cijfers van het onderwijs kijken, is er een minderheid aan vrouwen dat het lager onderwijs heeft doorlopen. Terwijl onderwijs nu net de basis is en een springplank kan betekenen op vele vlakken.

Waar voor ons in het Westen het een evidentie is dat er een schoolplicht bestaat, tracht men aan de andere kant van de wereld zoveel mogelijk jonge meisjes op de schoolbanken te krijgen.

Uiteraard worden er initiatieven genomen, zo wil ik verwijzen naar “Beti Bachao, Beti Padhao”, wat wil zeggen “Red een dochter, geef haar onderwijs” om zo de positie van meisjes te versterken in de districten waar meer jongens zijn.

Het onderwijs bied gratis een middagmaal aan om zo meer kinderen te lokken naar de school en de ouders van armere gezinnen te overtuigen om hun kinderen naar school te sturen.
Onderwijs is niet verplicht maar wel voor iedereen. Er bestaan zowel publieke als private scholen en iedere jongere kan beroep doen op een studiebeurs om verder te studeren.

 

Politiek en economie zijn één aspect.

Maar ik zou geen strafpleitster zijn als ik niet dieper wil ingaan over de berichten van de misdaden tegen vrouwen, een probleem dat niet genegeerd mag worden. Wanneer men over criminaliteit en India spreekt, komt meteen het gegeven van de gruwelijke verkrachtingen naar boven.  

In Europa sijpelt er maar weinig nieuws binnen over de toestand van de vrouwen in India. Wanneer het wereldschokkend genoeg is, haalt het onze media uiteraard wel.
En dit is wellicht een goede zaak geweest, om bewustwording te creëren en vrouwen zich te laten horen en verenigen voor verandering.
Ik wil verwijzen naar de zaak die gekend staat als de “Nirbhaya case”, de groepsverkrachting van een jong meisje in 2012 in Delhi dat wereldnieuws werd en een kantelpunt betekende voor de veiligheid van vrouwen.

Het meisje werd op de meest brutale wijze door zes mannen verkracht en gefolterd op een bus. Dertien dagen na de feitelijkheden stierf zij in het hospitaal. Toen het slachtoffer stervende was, kon zij haar verhaal gelukkig nog vertellen en alle details kenbaar maken, wat maakte dat de daders effectief konden worden gevat. De daders werden allen gearresteerd en veroordeeld tot de doodstraf, met uitzondering van de enige minderjarige dader, die veroordeeld werd tot drie jaar gevangenis.
De zaak bracht vele protesten op gang. De wereld keek mee. Dit alles gaf aanleiding tot een reactie van de Verenigde Naties. Deze zaak kon niet meer worden bekeken als een geïsoleerde gebeurtenis maar deed het volledige systeem op zijn grondvesten daveren.

 Het bracht een debat op gang op alle niveaus over stigmatiserende gendervooroordelen en de gemoedstoestand van de samenleving. De universele oproep klonk om systematische veranderingen door te voeren in het onderwijs en maatschappelijk gedrag.

 Deze zaak is een voorbeeld voor vele vrouwen. Het slachtoffer kwam uit een lagere klasse, van het platteland. Haar ouders hadden hun land verkocht om haar te kunnen laten studeren. In het gezin werd zij gelijk behandeld als haar broers, zo kon zij studeren, een job uitvoeren en met haar vriend in het openbaar verschijnen. Het was een verhaal waar veel Indiase vrouwen zich in konden herkennen.  
Vrouwen voelden zich lang niet veilig en plots konden zij hun stem laten klinken en werden zij gehoord. De protesten naar aanleiding van deze zaak kunnen worden aanzien als de voorloper van de “Metoo-beweging” bij ons.
Plots ligt er een vergrootglas op wat er gebeurd omtrent vrouwenrechten in India. Vrouwenbewegingen maken massaal hun optocht. 
De wetgeving in India werd aangepast. De wet werd verstrengt en de definitie van verkrachting werd verscherpt.

 En toch blijkt uit cijfers van 2018 dat er in India elk kwartier een vrouw wordt verkracht.

Ik stelde mijzelf echt kritisch de vraag hoe dit mogelijk kan blijven in een wereld als vandaag. Wetgeving wijzigen is één ding, maar de maatschappelijke ideeën die heersen in een land zijn veel belangrijker om effectief verandering teweeg te brengen.

 Verschillende factoren spelen hierbij wellicht een rol die maken dat geweld tegen vrouwen veel voorkomend is. Er zijn meer mannen dan vrouwen in India, omwille van de geboorteselectie en de voorkeur voor zonen. Ongehuwde mannen kiezen vaak het pad van geweld. De veiligheid van vrouwen is minder op het platteland dan in de steden, waar meer sociale controle is.
Er is een cultuur van uithuwelijken, van kinderbruiden. Op deze manier kunnen vrouwen zich niet ontwikkelen. Het toont aan dat vrouwen als ondergeschikt worden ervaren.
Verschillende initiatieven wensen dit tegen te gaan.  Een initiatief is om de huwelijksleeftijd te verhogen naar 21 jaar in plaats van 18 jaar. Doordat op het platteland en in de armere gebieden meisjes door hun ouders worden uitgehuwelijkt, komt er van studeren en werken niets in huis. 

 Het hooggerechtshof in India verklaarde dat seks met een jongere onder de 18 jaar als verkrachting wordt aanzien, en dit zelfs binnen het huwelijk. Deze uitspraak is er sinds 2017 en werd door vrouwenorganisaties aanzien als een overwinning op de strijd tegen kind huwelijken. 
Er kan met de glimlach naar gekeken worden wanneer wordt gesteld dat 70% van de huwelijken gearrangeerd is en de overige 30% mislukt door verliefd te worden.
Bij de armere bevolking is er voornamelijk het probleem van uithuwelijken en kind bruiden. De rijkere bevolking in India spreekt over gearrangeerde huwelijken, die ook reeds een evolutie hebben gekend.

 Toekomstige partners worden effectief aan elkaar voorgesteld voorafgaand aan het huwelijk, er wordt niet gesproken over “blind getrouwd”. Vrouwen zijn vaak opgeleid en hebben een job als advocaat of arts. Een echtscheiding bestaat tot de mogelijkheden, dus het is niet zo dat een vrouw ongewild gehuwd dient te blijven. Maar dit is natuurlijk enkel zo binnen de lagen van de bevolking die financieel sterker staan en ook de middelen hebben gehad om zich te ontwikkelen, te reizen en andere zienswijzen te ontdekken.

 

In India is religie zeer diep geworteld.

Hoewel voor mezelf het hindoeïsme als een zeer vredelievende godsdienst aanvoelt, blijkt dat in bepaalde gebieden deze geenszins vrouwvriendelijk is. 

 In het bekende bedevaartsoord Sabarimal mochten tot 2019 geen vrouwen de tempel betreden. Hoewel dit volledig indruist tegen de grondwet en de uitspraken van het hooggerechtshof, werden vrouwen door hindoeïstische tempelgelovigen gewelddadig aangepakt wanneer zij de tempel wensten te betreden. Zelfs al was er politiebescherming om de toegang te garanderen, dan nog stapelden misdrijven zich op.

 Zeer opmerkelijk was de actie die door maar liefst vijf miljoen Indiase vrouwen werd ondernomen. Zij vormden een indrukwekkende menselijke muur van 620 kilometer lang. De onderdrukking van de vrouw werd op deze manier met een sterk signaal aangekaart binnen de deelstaat Kerala. 
Ook mannen namen uit solidariteit deel aan dit initiatief en balden mee de vuisten om seksisme en discriminatie aan te kaarten.

 Sta er even bij stil dat dit nog geen vier jaar geleden is.

 Er moet een streng optreden bestaan tegen misdaad. Om even terug te refereren naar de zaak Nirbhaya werd pas in 2020 de doodstraf op de daders effectief uitgevoerd, iets wat ook zeer veel protest heeft uitgelokt dat de overheid niet sneller actie ondernam om gerechtigheid te doen geschieden. De uitspraak tot veroordeling was echter al lang gevallen.

 De discussie over het al dan niet uitspreken van de doodstraf is hier niet aan de orde. Hier ging het vooral over een uitspraak van een hooggerechtshof dat genegeerd werd in een maatschappelijk zeer gevoelig dossier dat reeds verschillende veranderingen teweeg had gebracht.
Volgens verschillende cijfers worden er vele aangiftes van verkrachting ingediend door vrouwen, maar duurt het zeer lang voor er effectief een uitspraak wordt gedaan.

“Justice must not only be done, but also seen to be done.” Dit is de juriste die in mij naar boven komt.

Recent nog, in augustus 2021 deed een vrouw een wanhoopsdaad door zich voor het hooggerechtshof te Delhi in brand te steken voor de ogen van vele kijkers op sociale media doordat haar aangifte van verkrachting door een politicus niet correct werd behandeld.
Zoals ik al zei, dergelijke zaken halen de pers en worden wereldwijd verspreid.
Er kan alleen maar de hoop zijn dat dergelijke zaken de uitzondering worden en dat het stilaan wel geïsoleerde gebeurtenissen betreffen.

 

India, het land dat mij charmeert in al zijn facetten en diversiteit, staat bekend als een staat waar wijdverspreide kindermoord op babymeisjes plaatsvinden, kinderslavernij niet vreemd is en een verkrachtingscultuur heerst.

Tijdens een doortocht door dit land, merk je daar amper iets van. Wanneer je de lokale bevolking bevraagt, is er een gelijkheid tussen vrouwen en mannen en wordt met veel trots verwezen naar de veranderingen die Modi doorvoert.
Maar de vrouwenorganisaties zijn er wel degelijk en zij hebben een stem en worden gehoord. Ze zijn en blijven ook broodnodig.

 Mijn inziens is onderwijs de belangrijkste sleutel om een brede bewustwording bij een bevolking te creëren. Want het probleem is maatschappelijk geworteld en de visie van de bevolking dient te wijzigen. 
Waar er binnen Europa nog werk aan de winkel is, staat men in India nog maar in de startblokken. Er zullen straffe sprinters nodig zijn om in alle gebieden snel bij te benen.
Generaties zijn nodig om van een effectieve omkeer te kunnen spreken.
Zelf heb ik kunnen ondervinden dat wat educatie betreft de juiste initiatieven worden genomen wat hoopt geeft voor de toekomst.

Graag wil ik nog verwijzen naar een interessant boek dat is gepubliceerd door een Indiase vrouwenrechtenstrijdster Kravita Krishnan. Het boek heeft als titel “Fearless Freedom”, wat mijn inziens prachtig omvat waar de toekomst van India voor de vrouw naartoe moet.
Onbeperkt leefbaar houdt in dat er een veilige omgeving dient te worden gecreëerd, zonder geweld en onderdrukking. Maar deze veilige omgeving mag niet betekenen dat vrouwen in een gecontroleerde omgeving moeten leven.
Vrouwen moeten vrij kunnen bewegen, moeten onderdeel uitmaken van een samenleving en binnen elk gebied zeggenschap hebben. Vrouwen moeten zichzelf kunnen ontwikkelen en zichzelf opwerken tot hogere functies. Vrouwen moeten de keuze hebben van levenspartner en hun geluk kunnen nastreven.

Namaste.

Romy Geysen – November 2022
De foto’s werden genomen zowel door mijn man als door mijzelf.