Internationale Vrouwendag Frankrijk
Vrouwendag als dag van staking en strijd
In Frankrijk is 8 maart geen officiële feestdag, maar het is wél een dag van nationale betekenis. Internationale Vrouwendag, of zoals de Fransen het noemen: “le 8 mars”, staat ieder jaar in het teken van actie, bewustwording en collectieve strijd.
Waar Vrouwendag in sommige landen vooral wordt gevierd met bloemen of symboliek, is het in Frankrijk vooral een vakbondsdag, activistische dag en feministische dag. Tienduizenden vrouwen (en bondgenoten) komen in beweging om te protesteren tegen loonongelijkheid, seksueel geweld, pensioendiscriminatie, racisme en de onzichtbaarheid van zorgtaken. De toon is uitgesproken politiek.
Loonkloof en symbolische staking
Een opvallend terugkerend fenomeen is het symbolische tijdstip waarop vrouwen “de pen neerleggen”. In 2023 berekende de feministische organisatie Les Glorieuses dat vrouwen gemiddeld vanaf 15:40 uur op 8 maart “gratis” werken vergeleken met mannen. Op dat tijdstip werd opgeroepen tot staking: vrouwen die konden, stopten met werken, liepen mee in marsen of legden het zorgwerk neer.
“8 mars is geen bloemendag. Het is een dag van strijd, want vrouwen verdienen meer dan waardering: ze verdienen gelijkheid.”
– Collectif Grève Féministe
De actie kreeg brede steun van vakbonden zoals de CGT en FO, maar ook van onderwijsinstellingen en lokale besturen.
Geweld tegen vrouwen en institutionele onmacht
Frankrijk kampt met een ernstig probleem van femicide en huiselijk geweld. In 2023 werden minstens 118 vrouwen vermoord door hun (ex-)partner. Deze cijfers leiden tot groeiende woede onder burgers en activisten, die vinden dat de overheid te traag en terughoudend handelt.
De organisatie Nous Toutes (Wij allemaal) groeide de afgelopen jaren uit tot een nationale beweging die geweld tegen vrouwen agendeert, slachtofferondersteuning eist en structurele verandering wil. Tijdens Vrouwendag organiseren zij overal in het land betogingen, workshops en wakes voor slachtoffers.
In 2021 werd in Frankrijk een nationaal meldpunt voor huiselijk geweld geopend maar de effectiviteit staat onder druk door personeelstekorten en bureaucratie.
Intersectionaliteit en feminisme
De feministische beweging in Frankrijk is divers, maar ook verdeeld. Waar sommige groepen vooral inzetten op economische gelijkheid en secularisme, wijzen anderen op het belang van intersectioneel feminisme: aandacht voor vrouwen van kleur, moslimvrouwen, queer vrouwen en vrouwen zonder papieren.
Organisaties als Lallab en Femmes de la Diversité bekritiseren mainstreamfeministen die volgens hen blind zijn voor koloniale, raciale of islamofobe denkpatronen binnen het Franse beleid. Juist op 8 maart ontstaat jaarlijks een scherp debat over wie “de echte vrouw” vertegenwoordigt en wie buiten beeld blijft.
Cultuur en media
Rond 8 maart barst in Frankrijk ook het culturele aanbod los: filmvertoningen, thematische theaterstukken, boekenlijsten, tentoonstellingen en talkshows over gender. Televisie- en radioprogramma’s besteden ruim aandacht aan rolpatronen, (seksuele) intimidatie op de werkvloer en het doorbreken van glazen plafonds.
In 2023 stond het Centre Pompidou in Parijs zelfs een maand lang in het teken van vrouwelijke makers met een speciaal programma over “de vrouwelijke blik”.
Wat kunnen wij leren?
Vrouwendag in Frankrijk is geen symbolisch ritueel, maar een maatschappelijk instrument. Het maakt structurele ongelijkheid zichtbaar, eist politieke verantwoording, en versterkt de onderlinge solidariteit. De combinatie van feministische vakbondsstrijd, intersectioneel debat en culturele reflectie maakt Frankrijk een land waar 8 maart écht resoneert – op straat, op het werk en in het hart van het publieke gesprek.
