Meer bescherming vrouwelijke statushouders Nederland

Meer bescherming voor vrouwelijke statushouders: eindelijk erkenning voor hun verhaal

Op Schiphol staat binnenkort een waarschuwingsbord: “Word je tegen je zin meegenomen naar het buitenland? Bel ons.” Een simpele tekst, maar van onschatbare waarde voor jonge vrouwen die slachtoffer dreigen te worden van huwelijksdwang, eergerelateerd geweld of vrouwelijke genitale verminking. Deze maand kondigde staatssecretaris Eric van der Burg (Justitie en Veiligheid) aan dat er extra maatregelen komen om vrouwelijke statushouders beter te beschermen en te begeleiden bij hun integratie in Nederland.

Een noodzakelijke stap, en eentje die veel te lang op zich heeft laten wachten.

De vergeten groep binnen het integratiebeleid

Vrouwen maken ongeveer de helft uit van alle statushouders die zich jaarlijks in Nederland vestigen. Maar tot nu toe werd nauwelijks erkend dat hun weg naar zelfstandigheid anders en vaak zwaarder is dan die van mannelijke statushouders.

Veel van deze vrouwen hebben traumatische ervaringen, zijn op jonge leeftijd uitgehuwelijkt, kennen geweld binnen familiestructuren of leven met angst voor eerwraak. Tegelijkertijd wordt van hen verwacht dat zij binnen een paar maanden zelfstandig inburgeren, werk vinden en zich staande houden in een samenleving waar autonomie vanzelfsprekend lijkt.

Dat dit beleid tekortschiet, wordt bevestigd door ervaringsdeskundigen.

“Ik wist niet dat ik nee mocht zeggen”

Amira (26) vluchtte uit Somalië en woont inmiddels in Zwolle. Ze kreeg een tijdelijke verblijfsstatus, maar liep vast in de inburgering.

“De lessen waren met mannen. De docent begreep niet dat ik niet zomaar kon praten over mijn verleden. Ik had nooit geleerd dat ik nee mocht zeggen.”

Pas toen ze in contact kwam met Stichting Emancipator en een vrouwelijke taalcoach, begon haar integratie echt vorm te krijgen. “Ik leerde hoe ik een afspraak maak bij de huisarts, maar ook hoe ik hulp mag vragen. Dat is niet vanzelfsprekend als je altijd te horen kreeg dat zwijgen beter is.”

Nieuwe koers: veiligheid en zelfbeschikking voorop

De nieuwe maatregelen van het kabinet zijn een directe reactie op signalen uit het werkveld. Concreet komt er:

Meer gendersensitieve opvangplekken, met privacy, vrouwelijke begeleiders en laagdrempelige psychosociale hulp.
Voorlichting op Schiphol en in AZC’s over huwelijksdwang en eerwraak, in samenwerking met Veilig Thuis.
Extra inzet van vrouwelijke cultuurcoaches, die bruggen slaan tussen vrouwen en instanties.
Aparte inburgeringstrajecten waar ruimte is voor het bespreken van ervaringen met geweld of onderdrukking.

Daarnaast komt er een landelijke werkgroep ‘vrouw en asiel’ waarin NGO’s, beleidsmakers en ervaringsdeskundigen samenwerken aan structurele verbeteringen.

Het grotere plaatje: emancipatie begint met veiligheid

Deze maatregelen zijn een goed begin, maar vormen slechts het topje van de ijsberg. Want emancipatie begint niet met een cursus over de Nederlandse maatschappij. Het begint met veiligheid. Met geloofd worden. Met ruimte om trauma te verwerken en te ontdekken wie je bent, buiten het systeem dat je achter je liet.

Organisaties als Femmes for Freedom en VluchtelingenWerk Nederland benadrukken dan ook het belang van individuele benadering. Vrouwen zijn geen ‘doelgroep’ die je kunt standaardiseren. Elke vrouw brengt haar eigen verhaal mee en verdient het om als mens gezien te worden, niet alleen als dossiernummer.

Waarom dit belangrijk is voor iedereen

Als samenleving mogen we trots zijn op onze bescherming van mensenrechten. Maar die bescherming wordt pas werkelijk iets waard als ze ook geldt voor de meest kwetsbaren. Vrouwelijke statushouders hebben ons niet alleen nodig als opvangplek, maar als bondgenoot. In beleid, in taal, in houding.

Elke maatregel die hun autonomie vergroot, is een investering in een rechtvaardigere en sterkere samenleving.

Missie van het Platform Internationale Vrouwendag

Dit blog valt onder de missie: Stop geweld tegen vrouwen.
Wij maken zichtbaar hoe structureel geweld en onderdrukking – ook binnen asielprocedures – de emancipatie van vrouwen ondermijnen. Door hier aandacht aan te geven, willen we bijdragen aan bewustwording én verandering, zowel lokaal als nationaal.